ملیگرائی، سرهنویسی و شکلگیری فرهنگستان زبان فارسی در دوره پهلوی اول
author
Abstract:
فرهنگستانهای زبان، محصول رشد و تکامل اندیشههای ملی گرایانه و شکلگیری دولت نوین در اروپا، طی سدههای هیجدهم و نوزدهم میلادی و پیدایش و حاکم شدن مقوله «زبان ملی» است. اما در ایران، فرهنگستان زبان فارسی به عنوان فرهنگستان زبان ملی ایران، بیش از آن که حاصل انتخاب و معرفی زبان فارسی به عنوان زبان ملی باشد، در اثر رواج سرهنویسی افراطی عهد رضاشاه، پدید آمد که همواره یکی از نمودهای جدی ملیگرایی باستانگرا در حوزه زبان و ادب بوده است. البته پیشینه سره نویسی، به عهد مغولان هند و صفویان و خلق کتابهای مجعولی چون دساتیر به قلم زرتشتیان هند، و همچنین، سابقه تشکیل مجلسی برای لغتسازی و جلوگیری از بینظمی در املای کلمات، به عصر ناصرالدین شاه قاجار بازمیگردد. اما در اواخر دوران قاجار و عهد مشروطه، این رویه به یکی از دغدغههای جدی بخش عمدهای از منورالفکرهای باستانگرا تبدیل شد و میراث آن، به عهد پهلوی اول رسید. در دوران سلطنت رضاشاه و در فضای فرهنگی آن دوره - که ملیگرایی بر تمامی اصلاحات و فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی تسلط داشت - توجه به سرهنویسی و پرهیز از کاربرد واژههای بیگانه خصوصا کلمات عربی و ترکی، به شکل جدیتر و رسمیتری مورد توجه قرار گرفت و نابسامانیهایی که در این کار پدید آمد، باعث شد تا زمینه تشکیل یک مجمع علمی و در نهایت، فرهنگستان زبان فارسی، برای گزینش و ابداع واژگان فارسی به شکل صحیح، فراهم شود. در مقاله حاضر، روند این تحولات بر اساس منابع عهد پهلوی اول، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
similar resources
ملی گرائی، سره نویسی و شکل گیری فرهنگستان زبان فارسی در دوره پهلوی اول
فرهنگستان های زبان، محصول رشد و تکامل اندیشه های ملی گرایانه و شکل گیری دولت نوین در اروپا، طی سده های هیجدهم و نوزدهم میلادی و پیدایش و حاکم شدن مقوله «زبان ملی» است. اما در ایران، فرهنگستان زبان فارسی به عنوان فرهنگستان زبان ملی ایران، بیش از آن که حاصل انتخاب و معرفی زبان فارسی به عنوان زبان ملی باشد، در اثر رواج سره نویسی افراطی عهد رضاشاه، پدید آمد که همواره یکی از نمودهای جدی ملی گرایی با...
full textبررسی دستنویس پهلوی بازیافته در فرهنگستان زبان و ادب فارسی
دستنویس به نوشته ای اطلاق می شود که با دست و عمدتا پیش از پدید آمدن صنعت چاپ، نوشته شده است. تصحیح دستنویس ها، و تهیه ی ویرایش انتقادی آن ها، یکی از عرصه های مهم پژوهش های ادبی، در حوزه ی علوم انسانی، هم در ایران و هم در غرب به شمار می رود. در این میان، نسخه های پهلوی زردشتی بدست آمده از هند، اهمیت به سزایی دارند. کتاب «متون پهلوی» ویراسته ی جاماسب آسانا، دربردارنده ی مجموعه متن های مهم پهلوی ا...
بررسی واژه های عمومی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
با گذشت نزدیک به هفت دهه از تأسیس نخستین فرهنگستان در ایران، تاکنون بررسی جامعی درباره واژه های مصوب فرهنگستان های متولی امر واژه گزینی در گذشته و حال صورت نگرفته و لذا هنوز بسیاری از مسائل نظری و مشکلات عملی این کار به درستی طرح نگردیده است. هدف این تحقیق نقد علمی اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و بررسی دقیق موانع پذیرش واژه های عمومی مصوب آن است. روش اتخاذ ش...
full textتحلیل تغییر اسامی شهرهای ایران در دورۀ پهلوی اول و نقش فرهنگستان ایران
هدف: هدف از انجام این پژوهش، آگاهی از چرایی و چگونگی تغییر اسامی شهرهای ایران به عنوان یک «برنامهریزی دولتی» در عصر پهلوی اول است. روش/ رویکرد پژوهش: این تحقیق، بر اساس روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر اسناد دولتی و منابع کتابخانهای تدوین شده است. یافتهها و نتایج: پس از استقرار امنیت در کشور، دولت، متولی مدرنیزاسیون و اصلاحات در کشور شد. شهر، کانون و جلوهگاه مدرنیسم و زبان واحد، مهمترین عامل وح...
full textبررسی جایگاه واژگان مصوبِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در فهرست سرعنوانهای موضوعی فارسی
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به عنوان مرجعی ملی و معتبر در زمینه معادلیابیِ واژگان بیگانه، ضمن انتشار فهرستی از واژگان مصوب فرهنگستان، به منظور رفع تشتّت و ایجاد هماهنگى در فعالیتهاى مراکز فرهنگى و پژوهشى در حوزۀ زبان و ادب فارسى، کلیه سازمانهای دولتی را به پیروی و استفاده از واژگان یادشده فراخوانده است. در این بین، نقش کتابخانه ملی، نَه صرفاً به عنوان کتابخانه مادر، که به دلیل نقشی که در تدوین و...
full textبرخی واژگان نظامی انگلیسی متداول در ارتش ج.ا.ا و سایر نیروهای مسلح و معادل واژه فارسی جایگزین آنها ـ در دفتر اول ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی
تعداد 65 واژه که به شرح زیر در نشست جلسات واژهگزینی ستاد کل ن.م مطرح و در فرهنگستان زبان و ادب فارسی مورد بحث و بررسی واقع و در فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان ـ دفتر اول ـ ثبت و منتشر گردیده است. امید است با بکارگیری معادلهای مصوب واژهها، در اسناد، مدارک، مکاتبات، متون تألیفی و ترجمهای مورد توجه اساتید و دانشجویان و سایر علاقهمندان قرارگرفته و گروه واژهگزینی و فرهنگستان را در ادامه تلاش خود...
full textMy Resources
Journal title
volume 20 issue 1
pages 58- 72
publication date 2010-05-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023